Dzieje pielęgniarstwa i położnictwa w Krakowie
Redakcja : Kazimiera Zahradniczek
Kraków 2022, ISBN: 978-83-87130-34-3
str. 660, oprawa twarda
Cena detaliczna: 80,00 zł brutto.
Recenzenci:
dr hab. Danuta Zarzycka prof. Uniwersytetu Medycznego w Lublinie,
prof. dr hab. Tomasz Brzostek, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum.
Autorzy:
Hanna Chrzanowska, Agnieszka Gniadek, Ewa Jelonek, Joanna Kochanowska – Skrzat, Jadwiga Kornaś, Maria Kózka, Iwona Kruszka, Anna Majda, Helena Matoga, Małgorzata Murzyn, Kazimiera Płoch, Krystyna Rożnowska, Anna Rydlówna, Barbara Słupska, Tadeusz Wadas, Elżbieta Walewska, Kazimiera Zahradniczek.
Wydawnictwo Małopolskiej Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych im. Hanny Chrzanowskiej podjęło decyzję o wydaniu kolejnego opracowania, obejmującego tym razem historię pielęgniarstwa i położnictwa w Krakowie.
A oto krótka prezentacja treści zawartych w niniejszym wydaniu.
A. Rydlówna, autorka „Historji pielęgniarstwa’’, którą ukończyła 60 lat temu, była przekonana, że będzie opublikowana. Tak się jednak nie stało. Spełniając wolę Autorki, odnalezione i zachowane fragmenty maszynopisu znajdujące się w Centralnym Archiwum Pielęgniarstwa Polskiego w Warszawie, a którego kopia została udostępniona, zostały uporządkowane, opracowane i zamieszczone w tym wydaniu. Analiza treści zawartych w odnalezionych fragmentach wskazuje na ogromną liczbę wykorzystanych materiałów i źródeł. Zdumiewa imponująca liczba faktów, szczegółowych opisów z trudno dostępnej literatury obcojęzycznej. A trzeba pamiętać, iż materiały te Autorka gromadziła od lat 30. XX wieku.
Znaczącą część opracowania zajmuje historia kształtowania się i rozwoju praktyki pielęgniarskiej. Została napisana na przykładzie Szpitala Uniwersyteckiego i jego klinik, takich jak Klinika Chirurgiczna, Położniczo – Ginekologiczna i Dermatologiczna. A także na przykładzie Szpitala Psychiatrycznego w Krakowie Kobierzynie. Aktualnie, miejsce i rola pielęgniarki w zespole terapeutycznym jest wynikiem dokonującej się przez dziesięciolecia, ustawicznej profesjonalizacji zawodu.
Należne miejsce w tym opracowaniu zajmuje historia kształcenia położnych w Krakowie. To pasjonująca opowieść o jednej z pierwszych szkół dla położnych na ziemiach polskich. Od 1780 roku związana ze Szpitalem Akademickim i podlegała, tak jak i kształcenie lekarzy, wszelkim zmianom i reformom przeprowadzanym w Wydziale Lekarskim i Klinice Położniczej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zachowane i przedstawione dokumenty są dowodem tworzącej się tożsamości zawodowej z obowiązkiem przestrzegania etyki i zasad praktyki położniczej.
Po prawie dziewięćdziesięciu latach, zostaje opublikowana w tym wydaniu nowela „ Klucz niebieski ‘’, pod nazwiskiem właściwej autorki t.j. Hanny Chrzanowskiej. Tym samym zostanie przedstawiona i upowszechniona publicystyczna działalność Autorki wśród pielęgniarek i położnych.
Zachodzące zmiany w zakresie opieki zdrowotnej, dokonały się przy czynnym udziale pielęgniarek i położnych, które kontynuując prace swoich poprzedniczek, uczestnicząc we współpracy międzynarodowej, wprowadzały zmiany w organizacji kształcenia, aby objąć człowieka całościową opieką w zdrowiu i chorobie. Nie jest możliwym przedstawienie w tym opracowaniu wszystkich, które na to zasługują. Zaprezentowane zostały dokonania Zuzanny Merunowicz – Śmierzchalskiej, Stefanii Poznańskiej, Seweryny Mikuckiej i Heleny Lenartowicz.
Kształcenie podyplomowe swoją historią sięga XVI wieku, gdyż pielęgniarstwo i położnictwo to zawody, w których aktualizacja wiedzy i umiejętności jest niezbędna. W Polsce od lat 30. XX wieku zaczęto organizować kursy doskonalące. Obecnie doskonalenie podyplomowe jest uregulowane rozporządzeniem Ministra Zdrowia, które określa szczegółowo jego rodzaj, warunki i tryb odbywania.
Tworzenie się i rozwój pielęgniarstwa w Krakowie, było dokumentowane i opublikowane w licznych artykułach i pozycjach książkowych. 17 maja 2011 roku, w 100- lecie powstania Szkoły Pielęgniarek Zawodowych w Krakowie, zorganizowano stałą ekspozycję gromadzonych od lat unikatowych i oryginalnych eksponatów, aby uchronić od zapomnienia osiągnięcia naszych poprzedniczek, z myślą o kształceniu następnych pokoleń pielęgniarek. I tak powstał Salonik Historii Pielęgniarstwa na parterze budynku przy ul. Kopernika 25, opisany w tym opracowaniu.
Po 45 latach kształcenia akademickiego pielęgniarek w Krakowie, autorki przedstawiły uwarunkowania jego organizowania, dokonują analizy osiągnieć i wskazują strategię dalszego rozwoju. Program studiów podlegał ustawicznemu doskonaleniu, uwzględniając współczesne zasady edukacji i podstawy prawne regulujące tryb oraz formy kształcenia. Przygotowano bardzo liczną, 6918 osobową grupę absolwentek i absolwentów, którzy na naukowych podstawach pielęgniarstwa opierają praktyczną działalność w opiece nad zdrowiem.
Wyrażam serdeczną wdzięczność Autorom, P.T. Pielęgniarkom, Położnym i Pielęgniarzowi, którzy podjęli trud przedstawienia dziejów naszych zawodów, aby uchronić je od zapomnienia i przekazać następnym pokoleniom.
Żywię nadzieję, iż powyższa prezentacja treści zawartych w tym opracowaniu, wzbudzi zainteresowanie problematyką w nim zawartą, nie tylko osób związanych z opieką nad zdrowiem.
Kazimiera Zahradniczek